ใบบัวบก (Gotu kola) เป็นสมุนไพรไทยที่มีประโยชน์มากต่อสุขภาพร่างกายของเรา ไม่เพียงแต่ช่วยในเรื่องของแก้ช้ำในเท่านั้น วันนี้ อยากจะมาแนะนำประโยชน์ดี ๆ ของใบบัวบก ต่อสุขภาพ เสริมให้เรานั้นมีความแข็งแรงจากภายในสู่ภายนอก ให้เพื่อน ๆ ได้ทราบกัน เรียกได้ว่าเป็นสมุนไพรเพื่อสุขภาพที่ไม่น่ามองข้ามเลย รสชาติแอบมีความเฉพาะตัวหน่อยๆ แต่รับรองว่ามีประโยชน์ดีๆ ต่อร่างกายของเรามากๆ
ใบบัวบก คืออะไร? มีลักษณะอย่างไร?
ใบบัวบกนั้นเป็นสมุนไพรไทยที่รู้จักกันในเรื่องของการแก้ร้อนใน เป็นไม้ล้มลุกซึ่งเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวโดยมีลักษณะใบคล้ายใบบัว ขึ้นกระจายได้ทุกพื้นที่ทั่วประเทศโดยเฉพาะบริเวณที่ชื้นแฉะ ในส่วนของลำต้นจะเป็นไหล (Stolen) โดยมีลักษณะ ทรงกลม เป็นข้อปล้องที่สามารถเลื้อยไปตามพื้นดิน ซึ่งมีทั้งไหลอ่อนสีขาว และไหลแก่สีน้ำตาล ใบบัวบกเป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยวสลับสีเขียว ออกกระจุกได้หลาย ๆ ใบต่อข้อ ซึ่งแต่ละข้อจะมีตั้งแต่ 2 – 10 ใบ ใบด้านบนจะเรียบ ส่วนด้านล่างจะมีขนสั้นปกคลุมซึ่งขอบใบจะมีรอยหยักเป็นคลื่น นอกจากนี้ใบบัวยังสามารถออกดอกได้อีกด้วย หลายคนอาจจะยังไม่เคยเห็นโดยลักษณะดอกจะออกเป็นช่อ มีกลีบดอกเป็นสีขาว และสำหรับผลจะมีลักษณะกลมแบน เปลือกเมล็ดค่อนข้างแข็งมีสีเขียวหรือม่วงน้ำตาล ใบบัวบกมี 2 ชนิดดังนี้
บัวบกไทย
บัวบกไทยมีลักษณะใบหนาขนาดใหญ่สีเขียวเข้ม โดยลักษณะไหล หรือลำต้นจะมีการเลื้อยไปตามผิวดิน หรืออยู่ด้านล่างดินเพียงเล็กน้อย ในส่วนของข้อปล้องของไหลจะมีลักษณะค่อนข้างห่างทำให้ก้านใบก็ห่างตามไปด้วย
บัวบกศรีลังกา
บัวบกศรีลังกาจะมีลักษณะใบขนาดเล็กสีเขียวสด หรือสีเขียวอมเหลือง โดยลักษณะไหล หรือลำต้นจะมีการเลื้อยไปตามผิวดินเช่นเดียวกับบัวบกไทยแต่ข้อปล้องจะมีลักษณะที่ถี่กว่าทำให้ก้าน และใบอยู่ชิดกันมากขึ้นแต่ลักษณะก้านจะค่อนข้างสั้นกว่า
ประโยชน์ของ “ใบบัวบก”
ประโยชน์ของใบบัวบกมีดีต่อสุขภาพร่างกายมากมาย เช่นการรักษาแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก เนื่องจากสรรพคุณของใบบัวบก ช่วยลดการอักเสบและสมานแผลของเราได้ดี ทำให้แผลของเรานั้นหน้าเร็ว ช่วยลดการปวดแสบปวดร้อน ของแผลที่มีน้ำร้อนลวกได้ ประโยชน์ของใบบัวบัวที่ดีต่อสุขภาพ ประโยชน์ต่อมานั้นก็คือ สามารถลดอาการพกช้ำของเราได้ดี ช่วยให้แผลของเรานั้นหายไว้ ช่วยให้เลือดกระจาย มีกรดมาดีคาสสิค กรดเอเชียติก ที่มีสรรพคุณช่วยในเรื่องของการสมานแผล และฆ่าแบคทีเรีย ฆ่าเชื้อ ที่ทำให้เกิดเป็นหนองได้ ประโยชน์ของใบบัวบก และอื่นๆ
- แก้อาการช้ำใน ลดอาการอักเสบ
- เสริมสร้าง และกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน และอิลาสติกให้ผิวหนังเปล่งปลั่ง
- บำรุง และรักษาดวงตา และสายตา เพราะใบบัวบกมีวิตามินเอสูง
- บำรุงประสาท และสมอง เพิ่มความสามารถในการจำ ลดความเสี่ยงอัลไซเมอร์ หรือสมองเสื่อม
- ลดความเครียด และคลายความกังวลได้ แก้อาการปวด เวียนศีรษะ
- บรรเทาอาการเจ็บคอ ร้อนใน กระหายน้ำ
- ลดระดับน้ำตาลในเลือด รักษาโรคความดันโลหิตสูง
วิธีการรับประทานใบบัวบก
จากการศึกษาพบว่าในปัจจุบันสามารถนำใบบัวบกไปรับประทานได้ทั้งแบบสด หรือนำไปสกัดเป็นแบบสำเร็จรูปที่วางขายตามท้องตลาด เช่น แบบสด สามารถนำไปรับประทานเป็นเครื่องเคียง หรือนำไปประกอบอาหาร รวมไปถึงการนำใบสดไปปั่นเป็นเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ หรือสามารถนำไปพอกเพื่อสมานแผล และบำรุงผิวพรรณ และ แบบสำเร็จรูป มีการนำไปวางขายตามท้องตลาดโดยผ่านการสกัดจนกลายมาเป็นแบบแคปซูล ใบบัวบกเนื่องจากหยิบนำมาทานได้ง่ายเพียงครั้งละเม็ด ซึ่งแคปซูลหนึ่งเม็ดจะมีสรรพคุณทางยาอย่างครบถ้วน จะเห็นได้ว่าใบบัวบกมีสรรพคุณทางยานั้นไม่ได้มีแค่การรักษาอาการช้ำใน แต่ยังสามารถนำไปใช้ประโยชน์อื่น ๆ ได้อีกมากมาย อีกทั้งยังสามารถทานได้ในทุกเพศทุกวัย
คำเตือนและคำแนะนำ
- การรับประทานใบบัวบกคุณควรพิจารณาพื้นฐานของร่างกาย อย่ามองแต่สรรพคุณเพียงอย่างเดียว
- บัวบกไม่เหมาะกับคนที่มีภาวะเย็นพร่อง หรือขี้หนาว ท้องอืดบ่อย ๆ
- การรับประทานบัวบกในปริมาณที่มากเกินไป จะทำให้ธาตุในร่างกายเสียสมดุลได้ เพราะเป็นยาเย็นจัด
- การดื่มน้ำบัวบกติดต่อกันทุกวัน ให้ดื่มแค่วันละประมาณ 50 มิลลิลิตร
- การกินเพื่อเป็นยาบำรุงต้องกินตามขนาดที่ระบุไว้ ถ้ากินใบบัวบกสด ๆ ในปริมาณน้อย เช่น วันละ 2-3 ใบทุกวันก็ไม่เป็นอะไร หรือจะกินน้ำคั้นบัวบกแก้ช้ำในหรือร้อนใน ติดต่อกัน 1 สัปดาห์ก็ได้
- ถ้ากินเป็นผัก จิ้มครั้งละ 10-20 ใบต่อสัปดาห์ไม่ถือว่าเป็นอันตรายต่อสุขภาพ แต่ถ้ากินติดต่อกัน 10 วันอาจจะเป็นพิษต่อร่างกายได้
- การเก็บใบบักบกอย่าเก็บมาเฉพาะใบ เพราะจะทำให้ได้ตัวยาสมุนไพรมาไม่ครบ ให้ถอนมาทั้งต้นและราก เพราะในส่วนของรากจะมีตัวยาสมุนไพร
- ไม่ควรนำใบบักบกไปตากแดดเพื่อทำให้แห้ง เพราะจะทำให้สูญเสียตัวยาสมุนไพรซึ่งอยู่ในน้ำมันหอมระเหยได้ โดยให้ผึ่งลมตากไว้ในที่ร่มอากาศถ่ายเทสะดวก เมื่อแห้งแล้ว ให้นำมาใส่ขวดปิดฝาให้สนิทป้องกันความชื้น
