“ปากแห้ง” ไม่ได้มาจากอดอยากอย่างเดียว แต่ยังเป็นอาการของคนเป็นเบาหวาน ความดันสูง และโรคอื่นๆ ด้วย
สาเหตุของปากแห้ง
ภาวะปากแห้ง เกิดจากการที่ต่อมน้ำลายไม่สามารถผลิตน้ำลายออกมาเพียงพอเพื่อให้ความชุ่มชื้นได้อย่างปกติ
อันตรายจากอาการปากแห้ง
เมื่อน้ำลายช่วยรักษาสุขภาพฟัน เหงือก และช่องปาก ภาวะปากแห้งจึงเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพฟันและช่องปากไม่ดี เช่น ฟันผุ การติดเชื้อราในช่องปาก ต่อมน้ำลายติดเชื้อ และโรคเหงือก
ปากแห้ง อาจเป็นสัญญาณ “เบาหวาน-ความดันสูง”
ภาวะเบาหวานจะส่งผลโดยตรงและทางอ้อมต่อการทำงานและโครงสร้างของต่อมน้ำลายในการสร้างน้ำลายให้เพียงพอในช่องปาก นอกจากนี้ผลข้างเคียงจากการใช้ยา น้ำตาลในเลือดสูง การฟอกไต ภาวะขาดน้ำ โรคทางระบบประสาท เหล่านี้เป็นสาเหตุหลักของอาการปากแห้งในผู้ป่วยเบาหวาน
นอกจากนี้ อาการปากแห้งยังเป็นผลข้างเคียงจากโรคต่างๆ รวมถึงผลข้างเคียงจากยารักษาโรคมากมาย เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรควิตกกังวล ฯลฯ รวมทั้งการใช้ยาแก้แพ้ ยาลดน้ำมูก ยาผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ยาแก้ปวด ฯลฯ
สาเหตุของอาการปากแห้ง
อาการปากแห้งมีสาเหตุมากมายด้วยกัน เช่น
- ผลข้างเคียงจากโรคประจำตัว/การใช้ยาบางชนิด
ไม่ว่าจะเป็นโรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรควิตกกังวล ฯลฯ
รวมทั้งการใช้ยาแก้แพ้ ยาลดน้ำมูก ยาผ่อนคลายกล้ามเนื้อ ยาแก้ปวด ฯลฯ
- อายุที่เพิ่มขึ้น
เมื่ออายุเพิ่มขึ้น ต่อมน้ำลายจะมีประสิทธิภาพในการทำงานลดลง ทั้งนี้ เมื่อร่วมกับการกินยาเพื่อรักษาโรคประจำตัวบางชนิด จะยิ่งทำให้ภาวะปากแห้ง/น้ำลายน้อยมีความรุนแรงมากขึ้น
- การรักษาโรคมะเร็ง
การฉายรังสีหรือทำเคมีบำบัดอาจส่งผลต่อการทำงานของต่อมน้ำลาย โดยเฉพาะการฉายรังสีที่บริเวณศีรษะและลำคอ
- การสูบบุหรี่/ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
ผู้ที่สูบบุหรี่หรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำมักมีอาการปากแห้งได้บ่อยและรุนแรงกว่าผู้ที่ไม่มีพฤติกรรมดังกล่าว
- ภาวะขาดน้ำ
ทั้งที่เกิดจากการเจ็บป่วย เช่น อาเจียน ท้องเสีย เป็นไข้ ฯลฯ
หรือสไตล์การใช้ชีวิต เช่น การดื่มน้ำไม่เพียงพอ หรือเสียเหงื่อมาก ๆ เป็นต้น
อาการของปากแห้ง
อาการของปากแห้ง มีลักษณะดังนี้
- ริมฝีปากแตกแห้ง มีสีแดง
- รู้สึกปากแห้ง คอแห้ง กระหายน้ำบ่อย
- น้ำลายเหนียว ข้น
- เจ็บภายในปาก แสบลิ้น ลิ้นแห้ง แดง ไม่รู้รส
- มุมปากแตก ริมฝีปากแห้งบ่อยๆ
- พูด เคี้ยว กลืนลำบาก
- โรคเบาหวานทำให้ลมหายใจมีกลิ่นเหม็นขึ้น
วิธีแก้อาการปากแห้ง
- จิบน้ำบ่อยๆ
- อมน้ำแข็ง
- เคี้ยวหมากฝรั่งปราศจากน้ำตาล หรือลูกอมปราศจากน้ำตาลเพื่อกระตุ้นการผลิตน้ำลาย
- หลีกเลี่ยงอาหารรสเผ็ดหรือเค็ม
- เลี่ยงเครื่องดื่มผสมคาเฟอีน
- เลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- ไม่ใช้ยาสูบ
- ใช้น้ำลายเทียม
หากไม่สามารถระบุสาเหตุของอาการปากแห้งได้ แนะนำปรึกษาแพทย์เพื่อทำการรักษาอย่างถูกวิธีต่อไป
